Đến với Hà Giang chúng ta không thể không nhắc tới cộng đồng dân tộc Mông chiếm hơn 30% dân số toàn tỉnh. Theo nhiều ghi chép để lại người Mông qua nhiều đợt thiên di và tới phía bắc Việt Nam khoảng hơn 300 năm trước. Phân bổ chủ yếu tại Hà Giang (Chiếm 1/3 dân số người Mông trên cả nước).
” Con chim bay trên trời
Con cá sống dưới nước
Con chim có tổ
Người Mèo tôi cũng có quê hương
Quê hương tôi Mèo Vạc”.
Trang phục người Mông
Trang phục truyền thống của người Mông được dệt vải từ sợi của cây Lanh.
Với thiết kế gọn gàng đơn giản nhưng không kém phần sang trọng, đặc trưng cho nam giới: Điển hình là quần ống rộng và áo dài tay với những nút cài tỉ mỉ, có thêm túi.
Sự tỉ mỉ như tôn vinh nét đẹp của những người phụ nữ đồng bào Mông qua những trang phục họ mặc hay cách họ tạo ra chiếc váy sặc sỡ. Phải trải qua hơn 40 công đoạn để có được 1 chiếc váy Mông. Có chiếc váy cưới Mông người mẹ phải chuẩn bị lên tới 2 năm để thấy được sự, cẩn thận tỉ mỉ từng chi tiết từng nét vẽ bằng sáp ong trên vải,…
Ẩm thực người Mông
Địa hình trùng trùng, lớp lớp, khô khốc là đá, khó để canh tác, chăn nuôi nhưng đồng bào người Mông lại rất giỏi trong việc xen canh: Ngô, khoai, sắn, tam giác mạch… Chăn nuôi chủ yếu là đặc sản địa phương: Trâu, bò, gà đen, lợn đen…
+ Với thời tiết có đôi chút khắc nghiệt còn nhiều khó khăn, người Mông đã thông minh tạo ra những món ẩm thực độc đáo, đi kèm những câu chuyện văn hoá như: Thắng cố, gà đen xóc muối, thịt treo gác bếp,…
Lương thực chính là ngô: Món ăn chính mèn mén hay còn gọi cơm ngô hay cơm vàng,…
Kiến trúc nhà người Mông
Kiến trúc độc đáo, nhà trình tường đất có tường dày, cửa sổ nhỏ để đón nắng và thoáng khí. Bởi vậy, nhà của người Mông luôn mát mẻ vào mùa hè, và ấm cúng vào mùa đông.
Bất cứ ngôi nhà nào của người Mông cũng không thể thiếu bức tường rào đá, thứ để ngăn ngừa thú rừng và cũng là nơi thờ vị thần núi bảo vệ cả gia đình.
Về tín ngưỡng người Mông
Người Mông Hà Giang chưa có tôn giáo và đây là nơi còn lưu giữ được những yếu tố văn hoá truyền thống nhất. “Vạn vật hữu linh” là quan niệm tâm linh của cộng đồng người Mông nơi đây.
Người Mông rất coi trọng thầy cúng, họ coi đó là vật cứu tinh, cây cầu kết nối giữa cõi âm và dương.
